Historia Wydziału

Myśl założenia w kraju wyższej szkoły górniczej z ojczystym językiem wykładowym pojawiała się w narodzie polskim już w okresie pozostawania pod trzema zaborami. W wyniku długotrwałych starań polskich środowisk górniczych, Ministerstwo Robót Publicznych w Wiedniu zawiadomiło Prezydium miasta Krakowa o decyzji rządu zezwalającej na otwarcie Akademii Górniczej w Krakowie.

Uczelnia, nosząca obecnie nazwę Akademii Górniczo−Hutniczej im. Stanisława Staszica, została powołana do życia Uchwalą Rady Ministrów RP z dnia 8.IV.1919 r., a 1.V.1919 r. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski mianował jej pierwszych profesorów. Uroczyste otwarcie Akademii Górniczej zostaje dokonane przez Naczelnika Państwa w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego, w dniu 20 października 1919 roku. Józef Piłsudski wypowiedział wówczas historyczną formułę: "Ogłaszam Akademię Górniczą w Krakowie za otwartą.

Początkowo zajęcia odbywały się w budynkach różnych szkół na terenie Krakowa. W czerwcu 1923 r. położono kamień węgielny pod budowę gmachu głównego AG przy al. Mickiewicza.

Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki jest jednym z najstarszych i największych Wydziałów Akademii Górniczo−Hutniczej w Krakowie. Już od ponad 50 lat prowadzi wszechstronną działalność naukową i dydaktyczną, kształcąc wybitnych badaczy, inżynierów, nauczycieli akademickich i ludzi biznesu.

Początek funkcjonowania Wydziału datuje się na rok 1952, jednak idea jego utworzenia pojawiła się w Akademii znacznie wcześniej, bo już w 1922 roku, kiedy to prof. Jan Krauze skierował do Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego postulat utworzenia osobnego wydziału mechanicznego z dwoma oddziałami: konstrukcyjnym i mechanicznym. Następnie, w roku 1926, Ogólne Zebranie Profesorów Akademii wypowiedziało się za utworzeniem na uczelni Wydziału Mechanicznego lub Elektromechanicznego.

Szybki rozwój nauk mechanicznych nastąpił w Akademii Górniczo−Hutniczej po II Wojnie Światowej. 8 stycznia 1946 roku, na uczelni rozpoczęły działalność nowe wydziały, a wśród nich Wydział Elektromechaniczny, którego organizatorem i pierwszym dziekanem został prof. Jan Krauze.

W skład Wydziału weszły zakłady: Maszynoznawstwa; Mechaniki Teoretycznej; Obróbki Mechanicznej Materiałów, Silników Cieplnych oraz Pomp i Wentylatorów. Wśród pracowników nie zabrakło również wybitnych uczonych reprezentujących dyscypliny mechaniczne m. in.: wspomnianego Jana Krauze, Wacława Olszaka, Witolda Biernawskiego, Stefana Ziemby i Kazimierza Szawłowskiego. Natomiast dla znakomitego uczonego – prof. Maksymiliana Tytusa Huberta – utworzono Zakład Wyższych Zagadnień Mechaniki. Ówcześni absolwenci Wydziału, w zależności od wybranego profilu kształcenia, otrzymywali tytuł magistra inżyniera mechanika lub magistra inżyniera elektryka.

W 1952 roku doszło do podziału Wydziału Elektromechanicznego na Wydział Elektryfikacji Górnictwa i Hutnictwa oraz Wydział Mechanizacji Górnictwa i Hutnictwa, od którego zaczyna się właściwa historia naszego Wydziału. Pierwszym dziekanem został prof. Maksymilian Szawłowski. W skład nowego Wydziału weszły:

• Katedra i Zakład Maszyn Hutniczych (kierownik prof. Stanisław Zygmuntowicz),
• Katedra Maszyn i Urządzeń Górniczych z trzema zakładami (kierownik prof. Wacław Lesiecki),
• Katedra Maszynoznawstwa z dwoma zakładami (kierownik prof. Edmund Chromiński),
• Katedra i Zakład Mechaniki Technicznej (kierownik prof. Mieczysław Damasiewicz),
• Katedra i Zakład Technologii Mechanicznej (kierownik prof. Witold Biernawski),
• Katedra i Zakład Wytrzymałości Materiałów (kierownik prof. Aleksander Lisowski).

Główną bazą dydaktyczną i naukową Wydziału został, oddany do użytku w 1953 roku, pawilon B−2 wraz z halą maszyn, a także przedwojenny budynek Laboratorium Maszynowego tzw. PKS. W pierwszym roku działalności na Wydziale Mechanizacji Górnictwa i Hutnictwa studiowały 403 osoby.

Rok akademicki 1957/58 przyniósł szereg zmian organizacyjnych na uczelni. Wydział otrzymał nową nazwę – Maszyn Górniczych i Hutniczych, utworzono także nowe jednostki: Katedrę i Zakład Historii Techniki i Nauk Technicznych oraz Katedrę Maszyn Przeróbki Kopalin. Powstały także dwa punkty konsultacyjne: w Olkuszu i w Kielcach. Drugi z nich przemieniono potem w Wyższą Szkołę Inżynierską, a następnie w Politechnikę Świętokrzyską. W tym czasie wzrosła również liczba studentów na Wydziale Maszyn Górniczych i Hutniczych. W roku akademickim 1964/65 było ich już 1355 (w tym 471 na studiach zaocznych i wieczorowych). W 1965 roku Wydział uzyskał uprawnienia nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego w zakresie mechaniki i budowy maszyn.

Rok 1969 przyniósł zmiany organizacyjne na wszystkich uczelniach w Polsce. Na Wydziale Maszyn Górniczych i Hutniczych w miejsce katedr powstały instytuty:

• Instytut Maszyn Górniczych,Przeróbczych i Automatyki (dyrektor prof. T. Kubiczek),
• Instytut Maszyn Hutniczych i Automatyki (dyrektor prof. J. Anioła),
• Instytut Podstaw Konstrukcji Maszyn (dyrektor doc. M. Warszyński).

W 1974 roku na bazie Środowiskowego Laboratorium Drgań i Szumów (utworzonego w 1971 roku) oraz Zakładu Mechaniki Technicznej i Teorii Sterowania, powstał Instytut Mechaniki i Wibroakustyki. Od tego czasu prowadzono na Wydziale szeroką działalność naukowo−badawcza, a jego pracownicy osiągali bardzo dobre wyniki, co owocowało licznymi publikacjami w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych.

Niezwykle satysfakcjonujące osiągnięcia uzyskiwano również w dydaktyce. Prowadzono studia dzienne, doktoranckie i podyplomowe oraz studia dla pracujących, które odbywały się stacjonarnie w Krakowie oraz w punktach konsultacyjnych w Olkuszu, Zgorzelcu, Chodzieży i Końskich. Poszczególne Instytuty organizowały także szereg konferencji i sympozjów naukowych, we współpracy z innymi ośrodkami w Polsce i za granicą.

W 1992 roku doszło do dalszego poszerzenia działalności naukowej i dydaktycznej Wydziału, który od tego czasu nosi, obowiązującą do dziś, nazwę – Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki. W kolejnym roku powrócono do struktury katedralnej. W miejsce czterech instytutów utworzono więc dziewięć katedr i zakładów:

• Katedra Wytrzymałości i Technologii Maszyn,
• Katedra Maszyn Górniczych, Przeróbczych i Transportowych,
• Katedra Urządzeń Technologicznych i Ochrony Środowiska,
• Katedra Automatyzacji Procesów,
• Katedra Maszyn i Urządzeń Energetycznych,
• Katedra Transportu Linowego,
• Katedra Mechaniki i Wibroakustyki,
• Katedra Robotyki i Mechatroniki,
• Katedra Wytrzymałości Materiałów i Konstrukcji,
• Zakład Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn.

W kolejnych latach systematycznie wzrastała (i tak jest do dziś) liczba studentów i pracowników naukowych na Wydziale. Realizowano coraz więcej projektów naukowych i naukowo−badawczych dla przemysłu. Rozwijano także zaplecze dydaktyczno−laboratoryjne, w postaci modernizacji budynków, sal wykładowych i laboratoriów badawczych. Zadbano również o komputeryzację Wydziału, wyposażając go w sieć internetową oraz nowoczesne komputery.

W 2005 roku dziekanem Wydziału został prof. Janusz Kowal. Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki należy do najlepszych w kraju i z łatwością może sprostać zagranicznej konkurencji i europejskim standardom w nauczaniu. Świadczą o tym m. in.: znakomita kadra naukowo−dydaktyczna (ponad 200 nauczycieli akademickich); wysoka jakość prac naukowych, publikacji i patentów – 42 przez ostatnie 4 lata; odpowiednie zaplecze naukowo−dydaktyczne (3 pawilony i hala technologiczna z unikalnymi laboratoriami z aparaturą pomiarową) oraz nowoczesny system kształcenia.

O znaczeniu Wydziału dowodzi także duża liczba nadawanych stopni naukowych i zawodowych. Do chwili obecnej tytuł doktora habilitowanego uzyskało ponad 150 osób, a doktora nauk technicznych prawie 500. Nie należy również zapominać o tysiącach absolwentów z tytułem magistra inżyniera mechanika. Trafiają oni do pracy w większości branż i specjalności przemysłowych osiągając sukcesy zawodowe dzięki nabytej podczas studiów wiedzy i kwalifikacjom. Ponadto, przykładem zasług i osiągnięć naukowo−dydaktycznych pracowników Wydziału są przyznane liczne odznaczenia państwowe i międzynarodowe, a także tytuły honorowe.

Warto wspomnieć również o szerokiej współpracy, jaką Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki prowadzi z różnymi ośrodkami naukowo−dydaktycznymi i przemysłowymi w Polsce (m.in.: PAN, KBN, KGHM Polska Miedź S.A., DELPHI Automotive Systems, Siemens, Mitsubishi Electric) i za granicą (m.in.: Clausthal University, ICAM (Nantes, Lille, Toulouse), University of Nottingham, Chicago State University). Dzięki temu organizowane są liczne kongresy, konferencje i sympozja naukowe. Pracownicy oraz studenci wyjeżdżają na stypendia zagraniczne oraz prowadzą szereg projektów, a współpracując z przemysłem wydają ekspertyzy na zalecenia klientów komercyjnych.

Ponad 50−letnia tradycja oraz nowoczesność, otwarcie na postęp technologiczny i wysoka jakość kształcenia sprawiają, że studia na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Robotyki stanowią znakomitą inwestycję na przyszłość i ułatwiają start ku karierze w przemyśle, administracji państwowej lub pracy naukowej.